Barichara jest często określana mianem najpiękniejszego miasta w Kolumbii. Przepiękna architektura ozdobiona kolorowymi krzewami lub kaktusami, górsko-pustynne krajobrazy, smaczna regionalna kuchnia oraz spokój i relaks sprawiają, że w tej ślicznej gminie warto zatrzymać się na więcej niż tylko jedną noc.

Jest to miasteczko, do którego chętnie wracam. Witam się ze starą i znaną Baricharą, ale zawsze odkrywam coś nowego.

Dla mnie o kolonialny klimat z Baricharą mogą konkurować tylko Villa de Leyva, Santa Cruz de Mompox czy Cartagena de Indias. Każda z wyżej wspomnianych gmin jest jednak inna, a Mompox i Cartagena dodatkowo cechują karaibskie wibracje co sprawia, że warto, a nawet trzeba, odwiedzić wszystkie.

Z artykułu dowiecie się o podwójnej historii Barichara i kim byli Guane; dlaczego nazywana jest najpiękniejszym miastem Kolumbii, co to jest tapia pisada i bareheque oraz co do tego wszystkiego mają żółte stopy.

Wiele kolumbijskich miast zaczyna swoją historię od momentu przybycia na ziemie hiszpańskich konkwistadorów, pomniejszając fakt, że prehiszpańską Kolumbię zamieszkiwało setki różnych plemion, które jako pierwsze założyły wiele osad.

Hiszpanie przejmowali we władanie istniejące osady, zakładając miasta w imię Korony Hiszpanii i chrzcząc lokalne nazwy na bardziej „święte”.

Terytorium Barichara, jeszcze przed najazdem konkwistadorów, było zamieszkane przez spokojny lud z plemienia Guane, którzy osiedlili się na tym terenie prowadząc harmonijne relacje ze swoim otoczeniem.

W pierwszej połowie XVI wieku na ich ziemie najechali Hiszpanie. Konkwistadorzy pozbawili Guanes najlepszej ziemi pod uprawę, wycofując ludność w inne tereny i nakładając na nich niewolniczy system gospodarowania ziemi.

Wielu Guane zostało przeniesionych do pracy w kopalniach złota, gdzie większość zginęła. Część populacji rdzennej ludności padła ofiarą różnych epidemii, które wybuchły po przybyciu Hiszpanów do Ameryki Południowej.

Podobnie jak w przypadku powtarzającej się historii innych ludów rdzennych na terytorium dzisiejszej Kolumbii, mężczyzni z Guane zostali wymordowani, a kobiety gwałcono. W 20 lat po hiszpańskiej inwazji, populacja Guane skurczyła się do mniej niż 10% mieszkańców społeczności. Język guane wymarł.

Legenda głosi, że na początku XVIII w prosty chłop zamieszkujący te okolice, dojrzał wyryty w kamieniu wizerunek Matki Boskiej. Wieść natychmiast rozprzestrzeniła się wśród sąsiadów wzbudzając zainteresowanie wszystkich, tylko nie księdza, który w cud nie uwierzył. Pomimo braku wiary przedstawiciela Kościoła, chłopi postanowili wybudować świątynię.

Ostatecznie w 1751 r. zbudowano ermitraż i oddano go w opiece maryjnej. Wokół świątyni dumania pomału zaczęto wznosić budowle, które dały początek miastu Barichara. Kościół pod parafię zaczął być wznoszony w 1760 r.

Miasto początkowo nosiło nazwę Vare Florence, następnie Vara Echada i wreszcie Barichara, co w dialekcie guane oznacza „miejsce do odpoczynku”.

Terytorium Barichara jest bogate w kamień, który poddany ręcznej obróbce był i jest używany do konstrukcji domów czy ulic.

Czy spowodowała to legenda, czy też obfity w kamień region, w każdym razie od początków hiszpańskiego osadnictwa kamień był wykorzystywany w konstrukcjach w Barichara.

Wiele miast w Kolumbii czy nawet w całej Ameryce Południowej ma kolonialne korzenie. W wielu tych miastach cegła wyparła jednak tradycyjne metody stawiania budynków. Ale w Barichara jakby zatrzymał się czas…

Pomalowane na biało budynki w Barichara kontrastują z pomarańczową ziemią i żółtym kamieniem użytym do konstrukcji. Bo to architektura Barichara jest główną atrakcją miasteczka.

Andaluzyjski styl architektoniczny przynieśli do Barichara oczywiście hiszpańscy osadnicy. Do wznoszenia budowli używano tradycyjnej metody stawiania ścian domów, zwanej techniką udeptanej ściany (tapia pisada).

Technika tapia pisada (udeptanej ściany) została przywieziona przez Hiszpanów do Ameryki Południowej. W metodzie tej używano specjalnej formy do zbudowania ścian domu. Forma, zwana tapial, składała się z dwóch równoległych płyt utrzymywanych w pewnej odległości za pomocą perforowanych prętów i pasków. W formę wkładano bareheque.

Od początków dziejów ludzkości, konstrukcje budynków wykonywane były z użyciem gliny. W Ameryce Południowej rdzenne ludności używały do konstrukcji również ziemi, przygotowując z niej specjalne budowlane mieszanki. W Kolumbii używano bareheque, z którego plemiona rdzenne konstruowały swoje domostwa.

Bareheque to materiał używany specjalnie do budowy domów i składający się z przeplatanych trzcin lub patyków, połączonych mieszanką wilgotnej ziemi i słomy. Błoto bareheque wbijane jest w formę tapial i następnie poddawane naturalnemu procesowi suszenia pod gorącym słońcem górującym nad Barichara i chłodzenia w czasie pory nocnej.

Połączenie technik tapia pisada i bareheque dało początek pierwszym domom w Barichara. Początkowo w tym stylu były budowane domostwa tylko dla rodzin zamożnych, które zgodnie z tradycją konstrukcji kolonialnych miast były zlokalizowane w centrum miasta. Domostwa dla chłopów i służby stawiane były w dalszej odległości i z innych, prostszych materiałów.

W 1978 roku centrum historyczne Barichara zostało okrzyknięte narodowym pomnikiem ponieważ „jest dobrym przykładem nieformalnego rozwoju urbanistycznego w stylu andaluzyjskim i prezentuje dobry stan zachowania pierwotnego układu urbanistycznego, budownictwa z końca XVIII wieku i atmosferę tamtych czasów”.

Od tamtego czasu mieszkańcy Barichara dbają o to, aby nowe domy były budowane lub stare odnawiane zgodnie z tradycją wiekowej konstrukcji. Obowiązują konkretne przepisy, które określają rodzaj użytych materiałów oraz technik konstrukcji.

Biorąc pod uwagę modny trend świadomej i zrównoważonej działalności człowieka, wiekowa kultura konstrukcji domów w Barichara świetnie wpisuje się w ten nurt. A jeśli dodamy do tego naturalne i ekologiczne materiały, z których wykonuje się ściany, Barichara powinna starać się o tytuł miasta o zrównoważonej i ekologicznej architekturze w Kolumbii.

Obowiązkowym doświadczeniem w Barichara jest spacer po wybrukowanych kamieniem ulicach miasta. Przy odrobinie szczęścia można zaobserwować, jak wygląda tradycyjna konstrukcja nowych domów. Według danych, aż 90% budowli w Barichara jest konstruowanych w technice tapia pisada.

Na spacer warto założyć tradycyjnie używane w Barichara espadryle. Espadryle to hiszpańskie lekkie obuwie, wykonane z tkaniny, a podeszwa jest pleciona z włókien sznurka lub obfitującego w regionie Barichara juty. W Kolumbii espadryle nazywane są alpargatas.

Po powrocie ze spaceru i eksplorowaniu turystycznych atrakcji zauważysz, że twoje buty (a może nawet założyłeś espadryle) są od spodu zabarwione żółtym kolorem. To od żółto-pomarańczowo-czerwonej ziemi, która zawiera duże ilości żelaza i w którą obfity jest region. Dlatego też, na mieszkańców Barichara mówi się Patiamarillos (pata – noga, amarillo – żółty), czyli Żółtonodzy.